Ik heb de documentaire niet gezien. Als ik echter gebruikmaak van het gelijknamige boek van Jared Diamond, zou het me verbazen als het beweerde dat de Inca's capituleerden omdat ze geloofden dat de conquistadores goden waren. Citaat uit het boek:
Deze Spaanse overwinningen kunnen niet worden afgeschreven als louter te danken aan de hulp van Indiaanse bondgenoten, aan de psychologische nieuwigheid van Spaanse wapens en paarden, of ( zoals vaak wordt beweerd ) aan de Inca's die de Spanjaarden verwarren met hun terugkerende god Viracocha . De aanvankelijke successen van zowel Pizarro als Cortés trokken wel inheemse bondgenoten aan. Velen van hen zouden echter geen bondgenoten zijn geworden als ze niet al waren overtuigd, door eerdere verwoestende successen van niet-ondersteunde Spanjaarden, dat verzet zinloos was en dat ze de kant van de waarschijnlijke winnaars moesten kiezen.
PBS 'transcript van de tweede aflevering [PDF] van de serie luidt:
Inca-messenger loopt om Ataxalpa nieuws te geven
Voice-over: Het nieuws over de goddelijke vreemdelingen over hun viervoetige dieren wordt door een koninklijke boodschapper meegenomen naar de keizer van de Inca's, die zijn kamp heeft opgeslagen in de vallei van Cajamarca in het noorden van Peru, bewaakt door een leger van 80.000 man. / p>
Ataxalpa wordt verfraaid
Voice-over: Ataxalpa wordt vereerd als een levende god, een zoon van de zon zelf. Hij is in Cajamarca op een religieuze retraite en bedankt voor een reeks recente militaire triomfen.
Boodschapper die Ataxalpa het nieuws geeft
Voice-over: wanneer hij hoort over de vooruitgang van de Spanjaarden, kiest ervoor om ze niet te laten vermoorden. In plaats daarvan stuurt hij een bericht terug. Hij nodigt ze uit om zo snel mogelijk met hem mee te gaan in Cajamarca.
Messenger rent om antwoord te geven
Efrain Trelles, historicus: Ataxalpa wilde dat de Spanjaarden naar Cajamarca kwamen en in de val gingen, en om er zeker van te zijn dat ze dat zouden doen; hij speelde als een psychologisch spel met hen, stuurde cadeautjes en vroeg hen om te komen. Ataxalpa wist dat de Spanjaarden geen goden waren. De inlichtingenrapporten spreken van mensen die wol op hun gezicht dragen, zoals een lam of een alpaca, ze zijn net als een dier. Daarna gingen ze van de ene plaats naar de andere terwijl ze op hun hoofd een potje droegen dat nog nooit is gebruikt om te koken.
Wikipedia's vermelding voor Viracocha is een andere een die de bewering van Witte God in twijfel trekt:
Spaanse kroniekschrijvers uit de 16e eeuw beweerden dat toen de conquistadores onder leiding van Francisco Pizarro de Inca's voor het eerst ontmoetten ze werden begroet als Goden, "Viracochas", omdat hun lichtere huid leek op hun God Viracocha . Dit verhaal werd voor het eerst gerapporteerd door Pedro Cieza de León (1553) en later door Pedro Sarmiento de Gamboa. Vergelijkbare verslagen van Spaanse kroniekschrijvers (bijv. Juan de Betanzos) beschrijven Viracocha als een "Witte God", vaak met een baard. De witheid van Viracocha wordt echter niet genoemd in de oorspronkelijke authentieke legendes van de Inca's en de meeste moderne geleerden beschouwen het verhaal van de "Witte God" daarom als een Spaanse uitvinding van na de verovering.
Viracocha, de schepper-god van de Inca's
Als Pizarro en zijn volgelingen werden aangezien voor Viracocha, wordt dit meestal toegeschreven aan hun gebruik van primitieve wapens met luide knallen (donder), flitsen buskruit (bliksem) en de bijbehorende vernietiging. Dit kan indruk hebben gemaakt op de inboorlingen als vergelijkbaar met de bliksemschichten in Viracocha's handen. De bereden Spanjaarden droegen ook glimmende stalen maliën en helmen en zwaaiden met stoere stalen zwaarden. Deze en andere factoren die ook door Diamond worden genoemd, konden dit idee alleen maar helpen:
Bij de Spaanse verovering van de Inca's speelden wapens slechts een ondergeschikte rol. De kanonnen van die tijd (zogenaamde harquebussen) waren moeilijk te laden en af te vuren, en Pizarro had er maar een dozijn. Ze hadden een groot psychologisch effect op die momenten dat ze erin slaagden te schieten. Veel belangrijker waren de stalen zwaarden, lansen en dolken van de Spanjaarden, sterke scherpe wapens die dun gepantserde Indianen afslachtten. Daarentegen slaagden Indiase stompe knuppels er, hoewel ze in staat waren Spanjaarden en hun paarden te slaan en te verwonden, er zelden in om ze te doden. De stalen of maliënkolderpantser van de Spanjaarden en vooral hun stalen helmen vormden meestal een effectieve verdediging tegen klappen van de club, terwijl de gewatteerde bepantsering van de Indianen geen bescherming bood tegen stalen wapens.